Een fietsketting is er in twee soorten: een gewone ketting (1/8) of een derailleur-ketting (3/32). De 1/8 is dikker en sterker. Een derailleur-ketting (3/32) is dun en kwetsbaar, en is bedoeld voor de versnellingen op racefietsen en mountain-bikes. Op het achterwiel zit dan een cassette (bijvoorbeeld met 5 tot 11 tandwielen). Bij de trappers zitten 2 of 3 grote kettingbladen. De ketting moet dan zo dun zijn om tussen al die tandwieltjes te kunnen lopen. En buigzaam, omdat de ketting vrijwel altijd scheef op de kettingbladen zit. Alleen het middelste tandwiel is recht, de rest is scheef. Je moet zo’n dunne derailleurketting goed onderhouden en vaak vervangen.

Op alle soorten naafversnellingen, terugtraprem-fietsen, omafietsen, kinderfietsen en fixies gebruik je een gewone, brede ketting, ook wel single speed ketting (1/8) genoemd. De dunnere ketting (3/32) wordt ook wel 8-speed tot 11-speed genoemd en moet je niet gebruiken op alle fietsen zonder derailleur.

De bekendste naafversnellingen zijn van Shimano, Sturmey Archer en SRAM. Doorgaans in 3-speed, 5-speed, 7-speed of 8-speed. Er is ook een Rohloff-naaf met 14 versnellingen, en een NuVinci N380 met traploze versnellingen. En dan heb je ook nog de nieuwe Pinion versnellingsbak. Vergelijkbaar met Rohloff, net zo sterk, net zo duur, en alleen verkrijgbaar als complete fiets, omdat het in het frame zit.

Een versnellingsnaaf is zwaarder van gewicht, en meestal ook duurder dan een derailleur. Maar wel onderhoudsvrij, en de ketting gaat ook veel langer mee, omdat er een gewone brede1/8 fietsketting op kan. De ketting loopt ook nooit scheef over het tandwiel, en de tanden op de tandwielen zijn bijpassend breder en sterker dan de dunne tandwielen van derailleurs. Alles slijt dus minder.

Een 8-speed Shimano Nexus is een aanrader voor gewone fietsen: sterk, goed, onderhoudsvrij. Deze steekt ook niet uit bij de achteras en kan dus goed tegen een stootje. Wil je meer versnellingen en een groter verschil dan neem je de supersterke onverwoestbare onderhoudsvrije Rohloff naaf (of de Pinion-vernellingsbak). Wel wat duurder (1100 euro meerprijs). De Pinion kun je niet los kopen, want die zit in het frame. Ze zijn allebei geschikt voor topkwaliteit trekking-fietsen die zwaar belast worden, bijvoorbeeld voor fiets-vakanties.

De NuVinci (380 euro) is de enige traploze naafversnelling. Die is zeer geschikt voor elektrische fietsen, omdat deze automatisch kan schakelen, en omdat je onder druk kan schakelen. Andere naafversnellingen kunnen niet onder druk schakelen. De NuVinci trapt ietsje zwaarder, maar op een elektrische fiets maakt dat niet uit.

Op al deze naven moet dus een gewone brede 1/8 ketting. Ook op een 8-speed Shimano Nexus doe je bijvoorbeeld geen 8-speed derailleur-ketting maar een single speed ketting. Het kettingblad vóór en het kransje achter moeten dan ook bijpassend zijn, 1/8.

Het schijnt dat op een Rohloff smalle kettingbladen en kransjes zitten, zoals op derailleurs. Het lijkt ons beter om daar juist gewone brede op te zetten, ook al zijn wij geen Rohloff experts.

Op snelle lichte fietsen is 2 versnellingen ook perfect. Er is een Duomatic van Sturmey Archer en een Automatix van SRAM. De Duomatic kan je met je voet schakelen, door de trapper naar achter te bewegen. De Automatix schakelt vanzelf, op een bepaalde snelheid. Het is mogelijk om dit schakelpunt in te stellen maar dat is wel lastig, dus dat kan je beter testen voordat je het koopt. Onze voorkeur is de Duomatic, want zelf schakelen is veel fijner bij 2-speed.

Een gewone fietsketting (1/8) hoef je pas na 10.000 km te vervangen, een derailleur-ketting na 3.000 km. Een derailleur-ketting (3/32) moet je ook vaker onderhouden.

Een gewone fietsketting (1/8) heb je in veel kwaliteiten. De duurdere gaan langer mee en lopen lichter. Met een goede ketting slijten ook je tandwielen minder. En met de kettingbeschermer gaat een eenvoudige goede ketting zoals de KMC Z1 van 8 euro of deze anti-roest ketting van VWP voor 14 euro ook langer mee, en blijft het ook langer soepel en gesmeerd. Deze NX10 anti-roest-fietsketting van Shimano voor 14 euro is ook goed. KMC heeft ook een roestvrijstalen ketting: de Z1X (20,-).

De beste ketting, roestvrij en extra gehard is de KMC X101 (40,-). Deze ketting is er ook in GOUD: de KMC X101 GOLD (47,-).

Beste fietsketting, roestvrij en extra sterk: KMC X101

Het smeren van een fietsketting kan op veel manieren, van dunne olie tot dik vet. Het werkt allemaal. Een tip is de goedkope kettingspray van de Action voor 1 euro.

Een nieuwe ketting kun je vrij makkelijk zelf monteren, met een kettingpons (of deze voor 2,50 op Aliexpress of deze kleine lichtgewicht voor 2 euro). Daarmee kun je elke schakel openen en sluiten. Vaak zit er op de ketting ook één schakel met een clip, zodat je de ketting zonder zo’n pons ook kan openen en sluiten.

Door je achterwiel te verschuiven met de kettingspanners (aan beide zijden van je achteras) kun je de juiste spanning op de ketting zetten. Hij moet niet te strak staan: in het midden van de ketting moet ongeveer 3 cm speling zitten.

De kettingbeschermer past op alle normale kettingen, maar niet op een dunne kwetsbare 3/32 derailleur-ketting .